پازل هفت خوان 1000 تکه «پل خواجو» 2022

پل خواجو، در استان اصفهان و بر روی رودخانه زاینده‌رود در شرق سی وسه پل قرار دارد.

این پل را همچنین پل شاه، پل بابا رکن‌الدین (مسیر رفتن به خانقاه و آرامگاه بابا رکن‌الدین و تخت فولاد) و پل حسن‌بیگ (نام پل قبلی که در زمان شاه‌عباس تخریب شد و این پل به جای آن ساخته شد) یا پل شیراز هم نامیده‌اند و از بناهای شاه عباس دوم صفوی است، که در سال ۱۰۶۰ هجری قمری بنا شده‌است. در میانه پل خواجو، ساختمانی مخصوص، که به بیگلربیگی شهرت دارد بنا شده‌است، که برای اقامت موقتی شاه صفوی و خانواده او ایجاد  شده بود و هم‌اکنون نیز وجود دارد و طاق‌های آن دارای تزئینات نقاشی بسیار  زیبایی است و در واقع پل خواجو به خاطر معماری و تزئینات کاشیکاری آن از  دیگر پل‌های زاینده رود مشهورتر است. درازای پل ۱۳۳ متر و پهنای آن /۱۲ متر  است. این پل را به نام‌های دیگری نیز خوانده‌اند ولی به سبب قرار گرفتن در  محله خواجو به پل خواجو معروف است.

ویژگی‌ها

پل خواجو به خاطر معماری و تزئینات کاشی‌کاری آن از دیگر پل‌های زاینده رود مشهورتر است. این پل که در دوران صفوی یکی از زیباترین پل‌های جهان  به‌شمار می‌رفت، بیشتر به منزله سد و بند بوده‌است. در میان هریک از دو ضلع  شرقی و غربی پل ساختمانی بنا شده که شامل چند اتاق مزین به نقاشی است. این  ساختمان که -شاه نشین- نامیده می‌شود، در آن دوره جایگاه بزرگان و امیرانی  بوده که برای تماشای مسابقات شنا و قایقرانی بر روی دریاچه مصنوعی به این  مکان فراخوانده می‌شدند. یک نیمکت سنگی تمام چیزی است که از صندلی پادشاه  باقی‌مانده‌است.

این پل دارای ۲۴ دهانه است که از مکعب‌های به دقت تراش‌خورده ساخته  شده و در بخش میانی، با سدهای چوبی برای گرفتن جلو رودخانه مسدود  گردیده‌است. خواجو یکی از پل‌هایی است که در تنظیم جریان آب در رودخانه به دلیل وجود  دروازه بند یا دریچه در زیر قوس‌هایش نقش داشته‌است. هنگامی که دریچه‌های  سد بسته می‌شده‌است، سطح آب در پشت پل بالا آمده، امکان ایجاد دریاچه در  پشت پل مهیا می‌شده‌است. بنای این سد و دریاچه برای این بوده که منظره ای  جهت عمارات و باغهای واقع در آن محل باشد و در هنگام جلوس در آن عمارات و  باغات از منظره دریاچه ای که با بستن سد ایجاد می‌گردید لذت برند. در حقیقت با مسدود کردن دهانه‌های زیرین پل خواجو، قسمت غربی آن به صورت  دریاچه کوچکی در می‌آید. در دوره شاه عباس دوم در مواقعی که در کاخهای هفت  دست و آئینه خانه مراسم رسمی برپا بوده‌است پل خواجو تخته بند می‌شده‌است و  قسمتی از رودخانه که در مقابل کاخهای سلطنتی واقع بوده‌است به صورت دریاچه  درمی‌آمده، و بروی آبهای این دریاچه مراسم آتش بازی به عمل می‌آمده‌است.  در واقع کارکرد اصلی این سد و تخته بند کردن، ایجاد دریاچه جهت جشنها و  مراسمهای شاهی بوده‌است.

شیرهای سنگی پل خواجو

مطلبی که در سالهای اخیر در مورد شیرهای سنگی پل خواجو به اشتباه رایج شده‌است، چنین است که این شیرها را به عنوان  نمادی خاص یا نگهبانان پل، نگهبانان اصفهان یا زاینده رود از زمان صفویه  می‌دانند؛ در حالیکه قدمت وجود شیرهای سنگی در اصفهان برابر آثار به جای  مانده در اصفهان به ویژه در اماکن مذهبی و حتی برخی امامزاده‌ها، علی‌رغم  تخریب گسترده این آثار، در مواردی به دوران جهانشاه آق قویونلو و حتی برابر آثار و کتب منتشر شده از قبرستان قدیمی آب بخشان به سالهای قرون سوم ه. ق نیز می‌رسد. اما برابر تصاویر به جای مانده از سفرنامه‌های اروپائیان، به ویژه شاردن، و همچنین روایات و پژوهش‌های صورت گرفته در مورد پل خواجو، هیچگونه نشانه ای از حضور این شیرهای سنگی و ارتباطات زمانی و موضوعی خاصی  برای آنها با پل خواجو نمی‌توان یافت؛ چرا که اصولاً ماهیت اصلی و چرایی  گسترش این شیرها به ویژه از دوران صفویه به این سو، مرتبط با مسائل و اماکن  مذهبی است.